Jafnréttisáætlun

Jafnréttisáætlun Lindaskóla

Inngangur
Jafnréttisáætlun Lindaskóla byggir á lögum um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla nr.
10/2008, og Jafnréttisstefnu Kópavogsbæjar.
Markmið áætlunarinnar er að leggja áherslu á jafnan rétt einstaklinga með mannréttindi og
margbreytileika að leiðarljósi. Jafnrétti tryggir betri líðan nemenda og starfsmanna. Við
viljum að nemendur og starfsmenn rækti með sér virðingu fyrir fjölbreytileika mannlífs óháð
andlegu og líkamlegu atgervi, kynferði, kynhneigð, litarhætti, þjóðerni, trú eða efnahag. Í
jafnréttisáætlun Kópavogsbæjar er því beint til starfsfólks sem sinnir uppeldisstörfum að hafa
jafnréttissjónarmið að leiðarljósi. Okkur ber að vinna að því að skapa jafna stöðu kynjanna og
veita börnum og unglingum hvatningu til að rækta sérkenni sín og jákvæð samskipti milli
kynja.

Áherslur:

✓ Nemendur hafi jafna möguleika til náms óháð kyni.

✓ Starfsfólk hafi jöfn tækifæri til starfa, stjórnunar, starfsþróunar og endurmenntunar óháð kyni.

✓ Vinna gegn staðalmyndum kynjanna eins og þær birtast í orðræðu og myndmáli.

✓ Fordómar, einelti, ofbeldi, kynbundið ofbeldi, kynbundin áreitni eða kynferðisleg áreitni er ekki liðið.

✓ Ekkert starf eða nám flokkist eftir kynjum.

✓ Valgreinar höfði jafnt til drengja og stúlkna.

✓ Námsefni ekki kynjabundið.

✓ Kynjafræði skylda/bundið val.

Ábyrgð
Skólastjóri Lindaskóla ber ábyrgð á jafnréttisáætlun skólans og að skipað sé í jafnréttisnefnd
sem sér síðan um endurskoðun og viðhald jafnréttisáætlunarinnar. Skólastjóri kynnir
jafnréttisáætlunina á starfsmannafundi að hausti ár hvert og minnir á hana reglulega yfir
skólaárið. Jafnréttisáætlun skólans er aðgengileg á heimasíðu Lindaskóla og á innra neti
skólans til upplýsingar.

Jafnréttisnefnd Lindaskóla

Hlutverk nefndarinnar er:

• að vinna að jafnréttisáætlun og fylgja því eftir að unnið sé eftir jafnréttisáætlun
  skólans.
• að endurskoða jafnréttisáætlun skólans í upphafi hvers skólaárs og gera breytingar ef
  þörf krefur.
• að fylgjast með breytingum sem verða á lögum og reglugerðum um jafnréttismál.
• að sjá til þess að öll mál séu skoðuð og fylgt eftir samkvæmt lögum og reglum
  bæjaryfirvalda.

Starfsfólk
Þess skal gætt í öllum starfsháttum Lindaskóla og í daglegri umgengni við starfsfólk að þeim
sé ekki mismunað á grundvelli kynferðis. Leitast skal við að mæta þörfum bæði karla og
kvenna í skólastarfinu. Skoðað verði hvernig hægt sé að stuðla að jafnri kynjaskiptingu innan
skólans. Skólaárið 2018-2019 eru 68 starfsmenn við Lindaskóla, 9 karlar og 59 konur.

Launajafnrétti
Karlar og konur skulu fá greidd sömu laun fyrir jafn verðmæt störf. Nauðsynlegt er að fylgjast
með launum starfsfólks og vinna að því að jafna mismun ef hann kemur í ljós. Einnig þarf að
fylgjast með að framboð á yfirvinnu standi starfsfólki jafnt til boða þar sem við á, óháð kyni.

• Aðgerð: Skólastjóri ásamt launafulltrúum gera athugun á launum starfsfólks
  með áherslu á jafnrétti. Komi upp misræmi á launum verður leitast við að
  leiðrétta það hið fyrsta.
• Ábyrgð: Skólastjóri ásamt launafulltrúa bæjarins.
• Tímarammi: Á hverju hausti.

Laus störf, starfsþjálfun, endurmenntun og símenntun
Leitast skal við að jafna stöðu kvenna og karla innan skólans eins og kostur er. Starfsþjálfun
og endurmenntun skal standa öllu starfsfólki til boða óháð kyni. Símenntunaráætlun skólans
gerir ráð fyrir að allir hafi jafnan aðgang að símenntun og endurmenntun.

Laus störf skulu standa konum sem körlum jafnt til boða. Gerð skal undantekning ef
starfsmaður á að sinna t.d. baðvörslu stúlkna eða drengja. Gæta skal þessa að hvetja bæði
kynin til að sækja um stöður sem losna hjá skólanum.

• Aðgerð: Skólastjórnendur og bæjaryfirvöld skulu sameinast um að gæta
  jafnréttis við ráðningu í laus störf innan skólans. Stjórnendur hvetja starfsfólk
  sitt til að sækja sér endurmenntun.
• Ábyrgð: Skólastjóri ásamt bæjaryfirvöldum.
• Tímarammi: Hvert sinn sem þarf að ráða í stöður innan skólans. Farið er yfir
  þörf á endurmenntun ár hvert.

Samræming fjölskyldu- og atvinnulífs
Samræming starfs og einkalífs. Leitast skal við að skapa starfsfólki aðstæður til að samræma
kröfur atvinnu- og einkalífs eins og kostur er. Gæta þarf þess sérstaklega að sama gildi um
karla jafnt sem konur. Reynt verði að koma til móts við óskir starfsfólks um sveigjanleika í
störfum þar sem það er mögulegt. Lindaskóli vill kappkosta að aðbúnaður í skólanum verði
eins og best verður á kosið til að starfsfólki þyki skólinn ákjósanlegur vinnustaður.

• Aðgerð: Þess skal gætt að taka tillit til þarfa starfsfólks og grípa til aðgerða sé
  þörf á.
• Ábyrgð: Skólastjóri og starfsmenn.
• Tímarammi: Í starfsmannaviðtölum ár hvert og við gerð innra mats.

Kynbundið ofbeldi, kynbundin áreitni og kynferðisleg áreitni.
Atvinnurekendur og yfirmenn stofnana og félagasamtaka skulu gera sérstakar ráðstafanir til
að koma í veg fyrir starfsfólk, nemar og skjólstæðingar verði fyrir kynbundinni eða
kynferðislegri áreitni á vinnustað, stofnun, í félagsstarfi eða skólum.

Kynbundið ofbeldi, kynbundin áreitni og kynferðisleg áreitni er ekki liðin í Lindaskóla.
Samkvæmt lögum um réttindi og skyldur opinberra starfsmanna skal starfsfólk stofnunar
rækja starf sitt af fagmennsku, alúð og samviskusemi og gæta kurteisi, nærgætni og lipurðar í
framkomu. Mikilvægt að kynna fyrir starfsfólki færar leiðir til úrlausnar í tengslum við
kynbundið ofbeldi/ áreitni og kynferðislega áreitni. Sjá forvarna- og viðbragðsbækling frá
Vinnueftirliti ríkisins sem heitir; Einelti og kynferðisleg áreitni á vinnustöðum.

• Aðgerð: Allar tilkynningar eru rannsakaðar í samræmi við lög
• Ábyrgð: Stjórnendur með aðstoð bæjaryfirvalda.
• Tímarammi: Um leið og mál kemur upp skal bregðast við.

Nemendur

Nemandinn sem einstaklingur
Þess skal gætt í öllum starfsháttum að nemendum sé ekki mismunað á grundvelli kynferðis og
orðræða starfsfólks skal taka mið af því. Lögð skal áhersla á að nemendur læri að virða
tilfinningar annarra óháð uppruna, kyni, búsetu, trú eða fötlun. Kennsluaðferðir eða námsgögn
mega ekki mismuna nemendum enda eiga allir nemendur jafnan rétt til náms.

• Aðgerð: Kennarar sjá til þess að nemendur fái kennslu við hæfi.
• Ábyrgð: Skólastjórnendur og kennarar.
• Tímarammi: Allt skólaárið.

Menntun og skólastarf
Í Lindaskóla er unnið samkvæmt markmiðum aðalnámskrár grunnskóla þar sem fram kemur
að jafnrétti er einn af grunnþáttum menntunar. Leggja skal áherslu á að mæta þörfum beggja
kynja í skólastarfinu. Nemendur í öllum árgöngum skólans skulu hljóta fræðslu um
jafnréttismál og passað verður að kynjasamsetning í skólastarfi verði eins jöfn og mögulegt er
hverju sinni. Kennslu- og námsgögn eiga að vera fjölbreytt og höfða bæði til drengja og
stúlkna sem og allar námsgreinar. Mikilvægt er að kennarar meti námsefni á gagnrýninn hátt
og forðast skal að nota námsefni sem ýtir undir staðalmyndir kynjanna. Kennarar noti gátlista
Námsgagnastofnunnar til hliðsjónar við val á námsefni.

● Námsefni skal tala fyrir mannréttindum og jafnrétti manna. Það á að vera laust við fordóma, t.d. um
búsetu, fötlun, kyn, kynhneigð, stétt eða trúarbrögð. Leitast skal við að vinna gegn hvers konar
viðhorfum sem hvetja til eða viðhalda misrétti og kynþáttahyggju. Einnig skal, þar sem við á, tekin
afdráttarlaus afstaða gegn hvers kyns ofbeldi og kúgun.
● Ekki skal mismuna kynjum eða fjalla einhliða um hlutverk kynjanna. Mikilvægt er að ámóta fjöldi
einstaklinga af báðum kynjum birtist í námsefninu, bæði í texta og myndum, og að drengir og stúlkur
séu ekki eingöngu sýnd í svokölluðum hefðbundnum hlutverkum.
● Þar sem rætt er um aðrar þjóðir eða ákveðna hópa fólks í námsefni, ber að forðast alhæfingar og gæta
þess að umfjöllunin sé málefnaleg og ýkjulaus, bæði í máli og myndum.¹

Fræðsla um jafnrétti og mannréttindi er hluti af kennslu í samfélagsgreinum. Náms- og
starfsfræðsla miðar að því að kynna bæði drengjum og stúlkum möguleika á
framhaldsmenntun og störfum óháð kyni og skulu þeir hvattir til að prófa það sem hentar
hverjum og einum en ekki horfa í staðalmyndir. Sjálfsstyrking skal vera sjálfsagður hluti
náms á öllum skólastigum. Leggja skal áherslu á að búa bæði kynin undir ábyrgð og skyldur
einkalífs og fjölskyldulífs, félagslífs og atvinnulífs.

Námsefni sem hentar vel:
Kompás: http://www.nams.is/Namsefni/Valid-namsefni/?productid=c9393afb-f77d-41b8-
b979-9cfc36ed1538&categoryid=
Litli Kompás: http://vefir.nams.is/litli_kompas/index.html
Námsefnið : Ég, þú og við öll (námsg.2014)
Lifað í lýðræði http://vefir.nams.is/flettibaekur/namsefni/lifadilid/
Jafnrétti í skóla: http://www.jafnrettiiskolum.is/jis/?D10cID=News

• Aðgerð: Stjórnendur sjá til þess að farið sé yfir skólanámskrá og kennsluáætlanir
  til að kanna hvort tekið sé jafnt tillit til beggja kynja. Kanna reglulega skoðanir
  kennara á þeim kennslu- og námsgögnum sem eru í notkun út frá
  jafnréttissjónarmiðum.
• Ábyrgð: Skólastjóri og starfsmenn.
• Tímarammi: Á hverju skólaári.

________________________________
¹ Gátlisti námsgagnastofnunar 2012.
http://www.nams.is/lisalib/getfile.aspx?itemid=5bf30f86-bbae-4ec2-882f-dfebd1c135f3

Jafn réttur í skólastarfi
Allt skólastarf á að vera í anda jafnréttis þar sem allir nemendur skólans sitja við sama borð.
Jafnrétti á að vera samofið leik og starfi nemenda og starfsfólks í skóla sem stuðlar að því að
undirbúa nemendur undir líf og starf í þjóðfélagi sem á að starfa á jafnréttisgrundvelli.
Mikilvægt er að hafa jafnt kynjahlutfall nemenda í nefndum og ráðum.

• Aðgerð: Þess skal gætt í öllu skipulagi að hafa jafnrétti að leiðarljósi.
• Ábyrgð: Skólastjórnendur og allir starfsmenn skólans.
• Tímarammi: Við mat á skólastarfi.

Kynbundið ofbeldi, kynbundin áreitni og kynferðisleg áreitni.
Kynbundin ofbeldi, kynbundin áreitni og kynferðisleg áreitni er ekki liðin í Lindaskóla.
Nemendur skulu fá fræðslu um skaðsemi kynbundins ofbeldis og áreitni og kynferðilegs
ofbeldis til að koma í veg fyrir að nemar verði fyrir því. Ef upp koma slík mál er strax tekið á
þeim og meðferð þeirra fer í ákveðinn farveg samkvæmt lögum og reglum Kópavogsbæjar.

• Aðgerð: Kennarar sjá um fræðslu til nemenda. Við allar ráðningar starfsmanna
  í skólann er skimað gegn kynferðislegu ofbeldi gegn börnum. Sóttar eru
  upplýsingar í sakaskrá. Allar tilkynningar um ofbeldi gegn nemendum eru
  tilkynntar til barnaverndar Kópavogs.
• Ábyrgð: Skólastjóri og kennarar.
• Tímarammi: Jafnt og þétt yfir skólaárið.

Samskipti við foreldra/forráðamenn
Starfsfólk skólans þarf að gæta jafnræðis í samskiptum við foreldra/forráðamenn og gæta þess
að útiloka ekki annað foreldri/forráðamann á grundvelli kyns. Mikilvægt að líta á móður og
föður sem jafngild í foreldrasamstarfi.

• Aðgerð: Í samskiptum við heimili sé þess gætt að báðir foreldrar séu jafngildir í
  samstarfi við skólann.
• Ábyrgð: Stjórnendur og starfsmenn skólans.
• Tímarammi: Þegar það á við og samkvæmt jafnréttisáætlun skólans.